به گزارش وبسایت ساینس دیلی بر طبق جدیدترین مطالعه منتشر شده هفته جاری در مجله تحقیقات زیست محیطی، آبیاری محصولات کشاورزی با استفاده از فاضلاب تصفیه نشده شهری ۵۰ درصد بیشتر از آن چیزی است که پنداشته می شد. این مطالعه با اتکا به روش های پیشرفته مدل سازی، اولین تخمین کاملاً جامع از میزان استفاده جهانی از فاضلاب های شهری برای آبیاری زمین های زراعی را ارائه می دهد. محققان این مطالعه، بر خلاف نتایج مطالعات موردی قبلی، داده های مورد نظر را با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی۱(GIS) تجزیه و تحلیل کرده اند.
همچنین آنان برای اولین بار،"استفاده مجدد غیرمستقیم" را بررسی کرده‌اند که هنگامی اتفاق می افتد که فاضلاب رقیق باشد، با آن که همچنان جزو غالب جریان آب‌های سطحی است. در چنین شرایطی، اغلب استفاده مجدد آب در سراسر جهان برای کشاورزی است و به دلیل دیدگاه‌های مختلف جهانی نسبت به فاضلاب رقیق‌شده در مقایسه با آب آلوده، تعیین کیفیت آن کار دشواری است. آنچه نویسندگان این مطالعه با توجه به اولویت اصلی، یعنی بی‌خطر بودن برای مصرف‌کنندگان، برجسته می کنند نیاز به کاهش خطرات بهداشت عمومی با انجام اقداماتی در طول زنجیره تأمین مواد غذایی است. این اقدامات شامل ارتقاء تصفیه فاضلاب با انجام مراحل پیش‌گیرانه در مزارع و نظارت بر مواد غذایی است، زیرا ظرفیت تصفیه آب در کشورهای در حال توسعه به آرامی در حال افزایش است.
طبق این مطالعه، استفاده کشاورزان از فاضلاب بیشتر در مناطقی شایع است که بالاترین میزان تولید فاضلاب و آلودگی آب وجود دارد. در این موقعیت‌ها و در جایی که امنیت آب کم است، فاضلاب روشی سازگار و قابل اعتماد برای آبیاری مزارع از جمله محصولات با ارزش مانند سبزیجات است که نسبت به سایر مواد غذایی اصلی به آب بیشتری نیاز دارند. هنگامی که فاضلاب تصفیه نشده در دسترس است، کشاورزان به دلیل غلظت بالای مواد مغذی تمایل بیشتری به استفاده از آن دارند؛ زیرا نیاز آن ها به استفاده از کودهای خریداری شده را کاهش می دهد. با این حال، در اکثر موارد، کشاورزان برای استفاده از این نوع آب، به دلیل نیازهای اساسی شان، انگیزه بسیاری دارند؛ زیرا آن ها جایگزین های ساده تری ندارند.
آنه تبو (Anne Thebo)، که اخیراً از دانشگاه برکلی (Berkeley University) ایالت کالیفرنیای امریکا فارغ التحصیل شده و سرپرست گروه نویسندگان این مطالعه است، می گوید: "با توجه به ترکیب افزایش آلودگی آب و کاهش دسترسی به آب شیرین که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه دیده می شود، استفاده مجدد از فاضلاب شهری قابل درک است. تا زمانی که سرمایه گذاری در بخش تصفیه فاضلاب عقب تر از رشد جمعیت باشد، تعداد بسیاری از مصرف کنندگان مواد خام با تهدیدات خطرناکی در ایمنی مواد غذایی مواجه می شوند."
نتایج نشان می دهد که ۶۵ درصد مناطق آبیاری شده در ۴۰ کیلومتری پایین دست مراکز شهری به طور گسترده ای تحت تأثیر جریان های فاضلاب قرار دارند. از کل مساحت ۳۵,۹ میلیون هکتاری کل این زمین ها، ۲۹.۳ میلیون هکتار در کشورهایی است که محدودترین تصفیه فاضلاب را دارند که سلامت ۸۵۵ میلیون نفر از مصرف کنندگان شهری و همچنین کشاورزان و فروشندگان مواد غذایی را به خطر می اندازد. عمده این زمین های زراعی در پنج کشور چین، هند، پاکستان، مکزیک و ایران قرار دارد. این یافته های جدید جایگزین برآورده های صورت گرفته در سال ۲۰۰۴ می شود که بر مبنای مطالعات موردی در ۷۰ کشور و زیر نظر کارشناسان بر روی مناطق زراعی به وسعت بیش از ۲۰ میلیون هکتار بود که با فاضلاب آبیاری شده بودند.
پِی درکسل (Pay Drechsel) از مؤسسه بین المللی مدیریت آب۲ (IWMI)، سرپرست برنامه تحقیقاتی آب، زمین و اکوسیستم ها در گروه مشورتی تحقیقات بین المللی کشاورزی۳ (CGIAR) و نویسنده دوم این مطالعه می گوید: "به دست آوردن درک بهتری از اینکه کشاورزان کجا، چرا و به چه اندازه از فاضلاب استفاده کنند، گام مهمی در جهت حل این مشکل است. در حالی که اقداماتی با هدف حفظ سلامت بشر اولین الویت را دارد، ما می‌توانیم با استفاده از روش‌های مختلف آزمایش شده و با هدف بازگرداندن ایمن و استفاده مجدد از منابع ارزشمند فاضلاب، خطرات را محدود کنیم. نه فقط آب، بلکه انرژی، مواد ارگانیک و مواد مغذی همه آن چیزی است که کشاورزی نیاز دارد. ما با چنین رویکردهایی به سازمان بهداشت جهانی کمک می کنیم تا در طول سالها، به چالش فاضلاب پاسخ دهد." درکسل اضافه می کند: "ما امیدواریم این مطالعه جدید بر توجه سیاستگزاران و متخصصان بهداشت در عملی کردن ۶ هدف توسعه پایدار، به ویژه هدف سوم، یعنی نصف شدن سهم فاضلاب تصفیه نشده و افزایش بازیافت و استفاده مجدد از آب سالم تمرکز کند."
"یکی از چالش‌های عمده، به خصوص زمانی که آگاهی کمی درباره خطرات وجود دارد، پرورش تغییر رفتار از مزرعه تا خانه است. از دیگر اقدامات مهم و در مقیاس بزرگ برای بازیابی و استفاده مجدد از فاضلاب و سایر مواد زائد، آن است که این فعالیت ها به عنوان کسب و کار در نظر گرفته شود تا مدیریت آن برای بخش خصوصی و دولتی جذاب تر باشد." بازیابی منابع بی خطر و استفاده مجدد از آن ها در رفع خطرات بهداشتی و زیست محیطی توان بالقوه و قابل توجهی دارد؛ در عین حال انعطاف پذیری شهرها و پایداری کشاورزی را افزایش می دهد و به چرخه اقتصاد کمک می کند.
پانوشت:
۱. Geographic Information System
۲. International Water Management Institute
۳. Consultative Group on International Agricultural Research
