بهمن‌ماه سال گذشته بود که موجی از ملخها به ایران و مزارعش حمله کردند. تا به امروز این حملات نه تنها کاهش نیافته، بلکه با بارش‌های فراوان و افزایش وزش باد و همچنین رسیدن فصل رویش بیشتر هم شده است. بر اساس نظر کارشناسان، بعد از حمله ملخها در دهه چهل، چنین حمله‌ای سابقه نداشته است. در این گزارش به بررسی شناسنامه ملخ‌های مهاجم در ایران خواهیم پرداخت.
حشره پرنده‌ای که جهش می‌کند
همه حشرات به وسیله پرواز کردن از خطر فرار می‌کنند، اما ملخها جهش نیز می‌کنند. این حشرات دارای پاهای جهنده در عقب بدن خود هستند و معمولاً می‌توانند یک متر یا بیشتر جهش کنند. ملخها دارای آرواره‌های قوی هستند و عموماً از گیاهان تغذیه می‌کنند. آنها در طول فصل تولیدمثل صداهای بلند از خود درمی‌آورند و این کار را به وسیله مالیدن اعضای بدن‌شان به یکدیگر انجام می‌دهند.
غذای محبوب ملخها چیست؟
۵۶ سال پیش ملخها از عربستان به ایران حمله کردند. ملخ‌های صحرایی که نوعی مهاجم هستند و سبزینه‌ها مهم‌ترین منبع تغذیه‌ای آنهاست به ایران آمدند تا از بهار ایران و وفور سبزینه‌ها در این کشور نهایت استفاده را ببرند. از سوی دیگر، گندم و جو به واسطه خوش‌خوراک بودن و داشتن ساقه‌های نرم، بهترین منبع غذایی برای این حیوانات محسوب می‌شوند.
استان‌های درگیر ملخها کدام‌اند؟
تا به امروز شش استان خوزستان، کرمان، فارس، بوشهر، سیستان‌و‌بلوچستان و هرمزگان با ملخها درگیر بوده‌اند و طبق گفته محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، تا به حال ۱۸۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی ایران طعمه این حیوانات شده‌اند.
میزان تخم‌ریزی ملخها چقدر است؟
نکته مهم درباره ملخها این است که تخم‌شان در فصل زمستان زنده می‌ماند و در بهار بعدی نسل جدیدی از آنها به وجود می‌آیند. این موضوع بدین معنی است که ملخ‌هایی که بهمن‌ماه سال گذشته به ایران حمله کرده بودند، بخش زیادی از تخم‌هایشان حالا به وجود آمده است. از سوی دیگر هر ملخ می‌تواند حدود ۴۰۰ تخم آزاد کند که این می‌تواند خطری جدی برای کشاورزی و پس از آن، تغذیه مردم ایران باشد.
چند هکتار زمین کشاورزی درگیرند؟
در حالی که مدیران جهاد کشاورزی قول داده‌اند تمهیدات لازم را برای مبارزه با ملخها فراهم کنند، اما تاکنون تنها ۳۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی سمپاشی شده‌اند. در حال حاضر مهم‌ترین مشکل این است که اعتبارات مصوب‌شده لازم برای مبارزه با این آفت‌ها در اختیار سازمان مبارزه با آفات سازمان حفظ نباتات قرار نگرفته است و همین موضوع نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند چون هدر دادن زمان بیشتر، مساوی با تخم‌ریزی بیشتر ملخ‌هاست.
ملخ کیلویی چند؟
اینها همه در حالی است که مردم استان‌های جنوبی کشور، که پیش از این هم در برخی شهرهایشان از ملخها استفاده خوراکی می کردند، حالا در معرض خطر خوردن ملخ‌های سم‌زده قرار دارند. اگرچه هشدارهای زیادی درباره عدم استفاده از این ملخ‌های مرده و سم‌زده در رسانه ها منتشر شده است، اما قیمت بالای این حشره در برخی شهرها از جمله شهر گراش در جنوب استان فارس، که به کیلویی ۶۰ هزار تومان هم می‌رسد، باعث خوشحالی دلالانی شده که تنها به فکر سود خود هستند.
گرسنگی، بحران پیش روی ایران
نگرانی‌ها در ایران به همین‌جا ختم نمی‌شود. ابتدا سیل و بعد از آن هجوم ملخها سبب شده کشاورزی ایران به شدت صدمه ببیند. این در حالی است که استان‌های جنوبی کشور قطب مهمی در تولید صیفی‌جات و همچنین گندم و جو ایران هستند. بعد از این وقایع، که از قضا به استان‌های جنوبی هم خسارت زیادی زده است، پیش‌بینی می‌شود به زودی با افزایش بالای قیمت این مواد غذایی در کشور مواجه شویم. اگر خطر وجود احتکار در شرایط بحرانی از سوی کلاشان را هم در نظر بگیریم، دیگر مرز کمی بین چند ماه آینده ایران و خطرات مربوط به کمبود مواد غذایی وجود خواهد داشت. خطری که اگر مسئولان امروز به فکر آن نباشند، در روزهای شدت گرفتن تحریم‌های پیش رو دیگر نمی‌توان مقابلش ایستاد. خطری که دیگر صرفاً به گوشت و طلا و ارز و سکه محدود نمی‌شود، بلکه خطر گرسنگی است.
